Elzen knotten – wanneer en hoe

Elzen knotten – 

Elzen komen veel voor in het Hollandse landschap. Ze staan vaak rondom percelen als windsingels. Dit zijn hagen welke de wind breken. Wil je een Els in goede vorm houden dan moet je deze af en toe helemaal knotten.

Wat is een Els (Alnus)

Een Els is lid van de berkenfamilie. Het is een bekende veelvoorkomende boom met een rechte stam. De boom verliest ieder jaar de bladeren. Opvallend zijn de zgn. “elzenproppen”, bruine zaadhuisjes welke lange tijd aan de boom blijven hangen en vanzelf afvallen. Vogels doen zich tegoed aan de zaden. Elzen kunnen veel stikstof opnemen en de wortels zorgen voor een wat lossere bodem.
De Els kan wel 100 jaar worden. Elzen die je regelmatig snoeit kunnen nog veel ouder worden.

Standplaats Els

Elzen houden van een wat vochtige bodem. Je ziet ze veel in veengebieden waar ze langs de slootklant staan als houtwal. Ook in boomgaarden worden ze als windbreker geplant. Het blauwe Elzenhaantje is een blad etend insect welke je vaak ziet in elzenbomen. De insect eet het blad soms bijna volledig op. Toch heeft de boom hier ogenschijnlijk weinig last van.

Een Els is ook mooi in een tuin. Het geeft de straat een groene uitstraling. Je kunt er zelf voor zorgen dat de boom niet te hoog wordt. Een Alnus Sipkes heeft een wat slankere vorm.

Wat is knotten

Knotten is een manier van snoeien waarbij je alle takken tot op de hoofdstam weghaalt. Bij een Els blijft er dan een geknotte korte stam over. Knotten is een krachtige manier van snoeien. Hoe vaak een Els geknot moet worden hangt van jezelf af. Sommigen knotten éénmaal per 5 tot 10 jaar, anderen om het jaar. Als je de bomen kort en compact wilt houden knot ze dan om het jaar. Dan hoef je er niet te veel dikke takken vanaf te zagen.

Waarom knotten

Je knot een elzenboom om de vorm erin te houden en de boom niet te groot te laten worden. Daarnaast snoei je dood en oud hout eruit zodat de boom weer mooi vol uitloopt. Je krijgt daardoor een dichtere haag. De boom loopt namelijk weer uit op nieuwe jonge takken.

Hoe knotten

Voor het knotten heb je allereerst nodig:

• Snoeischaar
• Takkenschaar
• Boomzaagje of kettingzaag

Lees ten eerste voor het gebruik van een kettingzaag goed de adviezen hiervoor na. Beter is een korte cursus hiervoor te volgen. De ketting kan er vervolgens af schieten als je niet vakkundig met het apparaat omgaat. Ook de juiste beschermingsmiddelen en kleding (broek) zijn hiervoor van belang.
Met een boomzaagje kun je nog flinke dikke takken veilig met de hand afzagen. Klim nooit zelf in bomen en let op dat afgezaagde takken niet op je vallen. Twijfel je, schakel dan een professionele boomverzorger in. Deze hebben de kennis en materialen om flinke bomen te snoeien.

Laat de dikke onderstam staan en knip met een snoeischaar de dunne takjes af die rechtstreeks aan de stam zitten. Vervolgens knip je met een takkenschaar de wat dikkere takken af.
Met een boomzaagje zaag je vervolgens de overige dikke takken af.
Je houdt nu een kale onderstam over. Dit is geen probleem, de boom loopt vanzelf ut.

Wanneer knotten

Elzen snoei je als de boom in rust is en het blad is afgevallen. Dit is in het najaar/winter.
Een boom vol in blad heeft nog een flinke sapstroom. Zou je op dit moment snoeien, dan bloeit de boom daarom dood.

Vogels zijn liefhebbers van Elzenbomen. Je ziet tenslotte regelmatig mussen, sijsjes, koolmeesjes, merels en andere vogels in elzen. Plant daarom gerust eens een Els in de tuin. Je weet nu hoe je deze kort kunt houden.

Tip: van de afgezaagde takken kun je een lelijk hoekje uit het zicht halen. Plaats palen waartussen je de afgezaagde takken opstapelt. Zo heb je een natuurlijke schutting.